Çevik Yöntemlerde Test Yönetimi

Test kavramı, yetenekleri, bilgi, beceri ve kabiliyetleri ölçme veya sınama olarak tanımlanıyor ve hepimizin aşina olduğu bir konu. Hem günlük hayatımızda hem de profesyonel iş hayatımızda çeşitli sebeplerle kendimiz veya ürettiklerimiz teste tabi tutuluyor. Matematik testi, zeka testi, kişilik testi, dayanaklılık testi, zemin testi, kandaki şeker testi, bakteri üreme testi, araç çarpışma testi, birim test, sistem testi, stres testi, regresyon (türkçesi bağlanım olarak geçiyor, kullanımı yaygın değil) testi, kullanıcı kabul testi vb. Hepsinde bir ölçme veya sınama söz konusu.

Test yapmazsak ne olur? Fatura öderiz. En temel örnek otomobil üreticilerinin bir hata tespit edip bazen yüzbinlerce aracını geri çağırmaları ve hem prestij hem de para kaybetmeleri. Bunu genişletmek mümkün: yıkılan yapılar, çalışmayan makineler, hatalı çalışan kodlar, sağlık sorunları, zararlı yiyecek/içecekler vb.

Testin esas amacı durumu anlama veya önlem alma veya düzeltme/iyileştirme olabiliyor. Tüm yazılım projelerinde olduğu gibi çevik yöntemlerde (ilgili makaleler: Çevik Yöntemlerde Ekip Liderliği, Çevik Yöntemlerde İş Analizi, Çevik Yöntemleri Uygulayabilmek) de testin önemi büyük. Bu önem de hatadan mümkün olduğunca arındırılmış kod üretebilmek ve bu sayede kullanım esnasında sorunsuz çalışmasını sağlayabilmekten ileri geliyor.

İster yazılım olsun ister başka bir endüstri test yönetiminde iki prensip çok işe yarıyor:

• İlki testi mümkün olduğu kadar erken aşamada yapmak veya başlatmak. Çünkü hata ne kadar erken fark edilirse düzeltme maliyeti o kadar düşük olacaktır. 
• İkincisi testi mümkün olan en geniş kapsam sağlayacak şekilde planlamak. Çünkü atlanan bir bölümde ortaya çıkacak bir hata, o kısmın test edilmesine ayrılacak maliyetten kat be kat yüksek olacaktır.

Yazılım projelerinde bu prensiplerden yola çıkılarak kod geliştirirken birim test; bileşenleri birleştirirken entegrasyon testi; birleştirilmiş ürünün çalışmasını görmek için sistem testi; son kullanıcıya göstermek için kabul testi; hataların düzeltilmesi esnasında farklı yerlerin etkilenip etkilenmediğini görmek için regresyon testi; performans beklentisinin karşılanıp karşılanmadığını görmek için performans testi planlanır. Bunların bazıları projeye ve ihtiyaca göre yapılmayabilir.

En kıymetli ve en az maliyetli test adımı olan birim testler maalesef genelde çok hafif geçilir veya atlanır. Çevik yöntemlerde tam da bu soruna bir çözüm öneriliyor Test Güdümlü Geliştirme (ingilizcesi Test Driven Development, Test Kontrollü Geliştirme de kullanılıyor). Burada amaç test durumlarına göre geliştirmeyi yapmak ve kodun testi geçecek kadar geliştirilmesini zorunlu kılmak. Temel adımları:

• Düşün (Think): Kodun ne yapması gerektiğini düşünüp bunları listeleyin.
• Kırmızı Çizgi (Red Bar): Testi listedeki fonksiyonlardan bir veya birkaçı için yazın. Mümkünse 5 satır veya daha az olsun.  
• Yeşil Çizgi (Green Bar): Testi geçecek kadar kod yazın ve testi geçin. 
• Kod Düzenleme (Refactor): Testi geçen kodu fonksiyonalitesini bozmadan iyileştirin. Fonksiyonun bozulup bozulmadığını gerekli yerlerde bir önceki adıma dönüp testi tekrarlayarak kontrol edin.
• Tekrar (Repeat): İyileştirilmiş koda ulaşınca, yeni bir fonksiyonalite için başa dönüp döngüye devam edin. Döngüden çıkış koşulu, listelenen fonksiyonalitelerin bitmesi.

Yukarıdaki yaklaşım ile önce testi sonra bu testi geçecek kodu yazarak önemli bir sıra değişikliği yapılıyor. Bu sayede henüz kodlama aşamasında bir çok hata tespit edilerek ortadan kaldırılıyor. İlk başlarda kodlama hızını düşürdüğü düşünülse de toplamda projeye hız katacaktır. Ayrıca buna alışan yazılımcıların hızlarının arttığı gözlenmektedir.

Test Güdümlü Geliştirme yanında kullanıcı hikayesi (ilgili makale: Çevik Yöntemlerde İş Analizi) yazılırken bunların arkasına testinin nasıl yapılacağının da yazılması gereklidir. Bu sayede geliştirilirken hangi durumlarda kullanılacağı ve nasıl test edileceği de biliniyor olacaktır. Hatta geliştirme aşamasında bunlar yukarıdaki döngüde Kırmızı Çizgi aşamasına da dahil edilebilecektir.

Bu kadar teste gerek var mı derseniz, yanıtım kesinlikle evet olacaktır. İyi test edilmemiş her iş faturasını er geç ödetir. Son söz olarak teste ayrılan zaman asla boşa gitmez, mutlaka bir faydası olacaktır, ya prestij ya para ya da emek kaybını önleyecektir.